ERTMS

Dit artikel is verouderd en vraagt om een update! (Hein de Jong).

ERMTS staat voor European Rail Traffic Management System

Inleiding

ERTMS moet dè Europese standaard worden op het gebied van treinbeveiliging en -communicatie. De Europese Unie heeft besloten dat het ERTMS systeem geïnstalleerd moet worden op alle nieuwe Hogesnelheidslijnen en gewone lijnen. Hoewel het systeem is ontwikkeld in Europa, en meer specifiek voor de EU, is er ook uit andere werelddelen, zoals Australië interesse getoond voor het systeem.

ERTMS is de naam voor een geheel aan specificaties die betrekking hebben op het management, veiligheid en communicatie op het gebied van spoorwegverkeer. Een subset hiervan is ETCS (European Train Control System). Dit gedeelte van het programma heeft betrekking op de signalering, zowel naast de baan als in de cabine. De rest van dit document zal vooral betrekking op ETCS hebben.

Ontstaan

Het concept van ERTMS

Het concept van ERTMS is het best te vergelijken met die van de apparatuur in de luchtvaart. Vliegtuigen van over de hele wereld kunnen op elke internationale luchthaven landen. Dit komt omdat uitwisseling van gegevens met de verkeersleiding en de werking van landingssystemen, zoals ILS, gestandaardiseerd is. Maar, dat wil niet zeggen dat alle vliegtuigen dezelfde apparatuur aan boord hebben, en gegevens op dezelfde manier aan de piloot tonen. Voor ERTMS/ETCS geldt in principe hetzelfde. Eigenlijk zijn alleen de communicatie en de specificaties van de apparatuur die voor communicatie nodig is gestandaardiseerd. Deze communicatie betreft zowel communicatie tussen de trein en apparatuur langs het spoor, als tussen trein en verkeersleiding of controlecentrum. De manier waarop de informatie aan de machinist getoond wordt en de gebruikte hardware kan per implementatie verschillen.

De communicatie tussen trein en baan maakt onderdeel uit van de ETCS specificatie. ETCS bestaat uit meerdere subsystemen:

  • EuroBalise: gestandaardiseerde interface tussen baan en trein d.m.v. bakens.
  • EurLoop: aanvulling op EuroBalise bakens. Maakt d.m.v. lussen tussen de spoorstaven semi-continue dataoverdracht mogelijk.
  • EuroCab: gestandaardiseerde treinapparatuur, aangevuld met STM’s (Specific Transmission Modules). Voor elke bestaand beveiligingsysteem moet een STM beschikbaar komen, zodat treinen uitgerust met EuroCab ook kunnen rijden op trajecten zonder ETCS infrastructuur.
  • EuroRadio: de radio-interface. GSM-R (GSM for railways) vormt de basis van EuroRadio.

ERTMS kan gebruikt worden voor diverse soorten spoorlijnen. Zo kan ERTMS bijvoorbeeld zowel op conventionele spoorlijnen als op hogesnelheidslijnen geïmplementeerd worden. Omdat ERTMS op verschillende typen spoorlijnen gebruikt moet kunnen worden, zijn er 3 verschillende levels van ERTMS gespecificeerd:

  • Level 1: Puntsgewijze cabinesignalering met vaste blokken en conventionele Treindetectie
  • Level 2: Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, conventionele treindetectie, vaste blokken
  • Level 3: Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, de trein meldt zelf het spoor vrij, hierdoor bewegend blokSpoorlijnen zonder ERTMS/ECTS infrastuctuur worden aangeduid met Level 0. ERTMS is "backwards compatible", wat wil zeggen dat apparatuur voor level 3 ook overweg kan met level 1.

Level 1 is een puntsgewijs signalerings- en treinprotectiesysteem, waarvan de basisfunctionaliteit sterk lijkt op die van ATB-NG en TBL 2. Er is tevens een optioneel Level 1 + Infill implementatie beschikbaar die continue transmissie biedt, bijvoorbeeld bij nadering van de blokgrens. Hiermee wordt het in principe mogelijk om de baanseinen weg te laten. De Infill implementatie kan zowel gebruik maken van EuroRadio als EuroLoop. Communicatie tussen baan en trein werkt bij level 1 één kant op: van baan naar trein (unidirectioneel).

Level 2 is een bidirectioneel continue signalerings- en treinprotectiesysteem, dat een spoor zonder baanseinen mogelijk maakt. Dit leidt tot een flinke kostenbesparing, een efficientere spoorbenutting en maakt hogesnelheidsverkeer mogelijk. Het bepalen of een blok vrij is gaat nog wel via conventionele spoorvrijdetectie (stroomlopen/assentellers ). De plaatsbepaling van trein geschiedt op basis van EuroBalise bakens, aangevuld met odometrie (afstandsmeting). De bakens fungeren hierbij als een soort electronische kilometerbordjes. Via GSM-R verstuurt de trein de positie van de voorzijde naar het RBC.

Level 3 is een bidirectioneel continu signalerings- en treinprotectiesysteem dat identiek is aan level 2, maar dat tevens werkt als treingebonden spoorvrijdetectiesysteem, en daarmee bewegende blokken mogelijk maakt. Via GSM-R verstuurt de trein zijn volledige positie (positie voorzijde, treinlengte en treinintegriteit) naar het RBC.

Tabel 1: Overzicht ERTMS levels

  Level 1 Level 2 Level 3
Conventionele seinen Ja 1 Nee 2 Nee 2
Radio Block Centre Nee Ja Ja
Blokken Vast Vast Vast of bewegend
Communicatie baan/trein Eurobalise (bakens) GSM-R 3 GSM-R 3

Noten:

  1. Bij gebruik van Infill zijn Seinen op zich niet meer nodig
  2. Conventionele seinen kunnen desgewenst wel geïnstalleerd worden
  3. Voor sommige functies moet radiotransmissie via GSM-R worden aangevuld met Eurobalise bakens.

Er is ook een voorstel voor een ERTMS Level 4. Dit level zou gebruikt moeten gaan worden voor minder drukke lijnen. Maar in tegenstelling tot de andere levels is hier nog geen specificatie voor, en de ontwikkeling hiervan wordt bovendien niet gesubsidieerd door de EU.

ERTMS Techniek

Bij ERTMS Level 1 vindt communicatie met de trein plaats d.m.v. bakens. Deze bakens zenden pakketjes met de volgende informatie naar de trein:

  • ID nummer van het baken
  • Afstand tot het punt waarop de snelheid veranderd
  • Geldigheidsduur van de gegevens
  • Doelsnelheid
  • Overige informatie

De EuroBalise bakens hebben een dataoverdrachtsnelheid van 565 kBit/s (ter vergelijking: bij KVB is dit 50 kBit/s, bij ATB-NG 25 kBit/s). De dataoverdrachtsnelheid van EuroLoop bedraagt 9,6 kBit/s.

In tegenstelling tot ERTMS level 1, is bij ERTMS level 2 de communicatie bidirectioneel. Informatie kan dus naar de trein toe gezonden worden en visa versa. De gegevens die naar de trein gezonden wordt zijn hetzelfde als bij ERTMS level 1 (zie boven). Daarnaast stuurt de trein ook nog zelf informatie naar een centrale die al het treinverkeer op een baanvak regelt. Deze centrale wordt het RBC (Radio Block Center) genoemd. Communicatie tussen trein en RBC vindt voornamelijk plaats via GSM-R. Bakens worden vooral gebruikt voor de plaatsbepaling en markering van bepaalde belangrijke punten, zoals het begin en einde van een ERTMS baanvak. Voor het laatste station met conventionele seinen bevind zich een aanmeldbaken, die aan de boordcomputer (On Board Unit of OBU) van de trein de opdracht geeft om zich bij de RBC aan te melden. Hierbij worden gegevens over de trein (remweg, treinlengte, etc.) mee verzonden.

ERTMS in Nederland

ERTMS wordt toegepast op de HSL-Zuid, de Betuweroute en het traject Amsterdam-Utrecht.

Er waren twee proefvakken ingericht: Heerlen – Maastricht voor het beveiligingssysteem van ALSTOM, en Steenwijk – Heerenveen voor het beveiligingssysteem van Bombardier.

Het ETCS-systeem voor de HSL-zuid is van Siemens, van de Betuweroute van ALSTOM, en voor het traject Amsterdam-Utrecht van Bombardier.

Op het vernieuwde baanvak Utrecht – Amsterdam zal waarschijnlijk een zogenaamd "dual signalling" systeem ingevoerd worden: het baanvak zal zowel met de klassieke ATB (ATB-EG) als ETCS level 2 worden beveiligd. Op de gehele lijn zullen de gewone Nederlands seinbeelden te zien zijn. Daarnaast zullen de seinen echter ook nog in staat zijn om ETCS Seinbeelden weer te geven. Deze bestaan uit een rij verticale witte lampen naast de drie traditionele seinkleuren. Als een trein zonder ETCS beveiliging aan boord passeert, branden alleen traditionele seinlampen en zijn de witte lampen gedoofd. Als een met ETCS uitgeruste trein passseert worden de seinbeelden in de cabine getoond, en zijn de seinlampen naast de baan gedoofd. Er is dus steeds maar één sein- en beveiligingsysteem in werking.

In enkele andere Europese landen, waaronder Hongarije, is ERTMS al op enkele baanvakken operationeel.

Wet- en regelgeving

In het MRKS is de volgende beschrijving opgenomen:

ERTMS/ETCS: het onderdeel besturing en seingeving (ERTMS/ETCS – Europees systeem voor beheer van het spoorverkeer/Europees systeem van treinbesturing), bedoeld in de bijlage behorende bij Beschikking nr. 2004/446/EG van 29 april 2004 van de Commissie van de Europese Gemeenschappen tot wijziging van bijlage A bij Beschikking 2002/731/EG en tot vaststelling van de belangrijkste eigenschappen van systemen van klasse A (ERTMS)van het subsysteem besturing en seingeving van het conventionele trans-Europese spoorwegsyteem, zoals bedoeld in Richtlijn 2001/16/EG van het Europees Parlement en de Raad (PbEG L 155)

Externe links

ERTMS

– Gebaseerd op een tekst van G. Stevens –

ERTMS | Infrasite

ERTMS

Dit artikel is verouderd en vraagt om een update! (Hein de Jong).

ERMTS staat voor European Rail Traffic Management System

Inleiding

ERTMS moet dè Europese standaard worden op het gebied van treinbeveiliging en -communicatie. De Europese Unie heeft besloten dat het ERTMS systeem geïnstalleerd moet worden op alle nieuwe Hogesnelheidslijnen en gewone lijnen. Hoewel het systeem is ontwikkeld in Europa, en meer specifiek voor de EU, is er ook uit andere werelddelen, zoals Australië interesse getoond voor het systeem.

ERTMS is de naam voor een geheel aan specificaties die betrekking hebben op het management, veiligheid en communicatie op het gebied van spoorwegverkeer. Een subset hiervan is ETCS (European Train Control System). Dit gedeelte van het programma heeft betrekking op de signalering, zowel naast de baan als in de cabine. De rest van dit document zal vooral betrekking op ETCS hebben.

Ontstaan

Het concept van ERTMS

Het concept van ERTMS is het best te vergelijken met die van de apparatuur in de luchtvaart. Vliegtuigen van over de hele wereld kunnen op elke internationale luchthaven landen. Dit komt omdat uitwisseling van gegevens met de verkeersleiding en de werking van landingssystemen, zoals ILS, gestandaardiseerd is. Maar, dat wil niet zeggen dat alle vliegtuigen dezelfde apparatuur aan boord hebben, en gegevens op dezelfde manier aan de piloot tonen. Voor ERTMS/ETCS geldt in principe hetzelfde. Eigenlijk zijn alleen de communicatie en de specificaties van de apparatuur die voor communicatie nodig is gestandaardiseerd. Deze communicatie betreft zowel communicatie tussen de trein en apparatuur langs het spoor, als tussen trein en verkeersleiding of controlecentrum. De manier waarop de informatie aan de machinist getoond wordt en de gebruikte hardware kan per implementatie verschillen.

De communicatie tussen trein en baan maakt onderdeel uit van de ETCS specificatie. ETCS bestaat uit meerdere subsystemen:

  • EuroBalise: gestandaardiseerde interface tussen baan en trein d.m.v. bakens.
  • EurLoop: aanvulling op EuroBalise bakens. Maakt d.m.v. lussen tussen de spoorstaven semi-continue dataoverdracht mogelijk.
  • EuroCab: gestandaardiseerde treinapparatuur, aangevuld met STM’s (Specific Transmission Modules). Voor elke bestaand beveiligingsysteem moet een STM beschikbaar komen, zodat treinen uitgerust met EuroCab ook kunnen rijden op trajecten zonder ETCS infrastructuur.
  • EuroRadio: de radio-interface. GSM-R (GSM for railways) vormt de basis van EuroRadio.

ERTMS kan gebruikt worden voor diverse soorten spoorlijnen. Zo kan ERTMS bijvoorbeeld zowel op conventionele spoorlijnen als op hogesnelheidslijnen geïmplementeerd worden. Omdat ERTMS op verschillende typen spoorlijnen gebruikt moet kunnen worden, zijn er 3 verschillende levels van ERTMS gespecificeerd:

  • Level 1: Puntsgewijze cabinesignalering met vaste blokken en conventionele Treindetectie
  • Level 2: Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, conventionele treindetectie, vaste blokken
  • Level 3: Cabinesignalering gebaseerd op radiocommunicatie, de trein meldt zelf het spoor vrij, hierdoor bewegend blokSpoorlijnen zonder ERTMS/ECTS infrastuctuur worden aangeduid met Level 0. ERTMS is "backwards compatible", wat wil zeggen dat apparatuur voor level 3 ook overweg kan met level 1.

Level 1 is een puntsgewijs signalerings- en treinprotectiesysteem, waarvan de basisfunctionaliteit sterk lijkt op die van ATB-NG en TBL 2. Er is tevens een optioneel Level 1 + Infill implementatie beschikbaar die continue transmissie biedt, bijvoorbeeld bij nadering van de blokgrens. Hiermee wordt het in principe mogelijk om de baanseinen weg te laten. De Infill implementatie kan zowel gebruik maken van EuroRadio als EuroLoop. Communicatie tussen baan en trein werkt bij level 1 één kant op: van baan naar trein (unidirectioneel).

Level 2 is een bidirectioneel continue signalerings- en treinprotectiesysteem, dat een spoor zonder baanseinen mogelijk maakt. Dit leidt tot een flinke kostenbesparing, een efficientere spoorbenutting en maakt hogesnelheidsverkeer mogelijk. Het bepalen of een blok vrij is gaat nog wel via conventionele spoorvrijdetectie (stroomlopen/assentellers ). De plaatsbepaling van trein geschiedt op basis van EuroBalise bakens, aangevuld met odometrie (afstandsmeting). De bakens fungeren hierbij als een soort electronische kilometerbordjes. Via GSM-R verstuurt de trein de positie van de voorzijde naar het RBC.

Level 3 is een bidirectioneel continu signalerings- en treinprotectiesysteem dat identiek is aan level 2, maar dat tevens werkt als treingebonden spoorvrijdetectiesysteem, en daarmee bewegende blokken mogelijk maakt. Via GSM-R verstuurt de trein zijn volledige positie (positie voorzijde, treinlengte en treinintegriteit) naar het RBC.

Tabel 1: Overzicht ERTMS levels

  Level 1 Level 2 Level 3
Conventionele seinen Ja 1 Nee 2 Nee 2
Radio Block Centre Nee Ja Ja
Blokken Vast Vast Vast of bewegend
Communicatie baan/trein Eurobalise (bakens) GSM-R 3 GSM-R 3

Noten:

  1. Bij gebruik van Infill zijn Seinen op zich niet meer nodig
  2. Conventionele seinen kunnen desgewenst wel geïnstalleerd worden
  3. Voor sommige functies moet radiotransmissie via GSM-R worden aangevuld met Eurobalise bakens.

Er is ook een voorstel voor een ERTMS Level 4. Dit level zou gebruikt moeten gaan worden voor minder drukke lijnen. Maar in tegenstelling tot de andere levels is hier nog geen specificatie voor, en de ontwikkeling hiervan wordt bovendien niet gesubsidieerd door de EU.

ERTMS Techniek

Bij ERTMS Level 1 vindt communicatie met de trein plaats d.m.v. bakens. Deze bakens zenden pakketjes met de volgende informatie naar de trein:

  • ID nummer van het baken
  • Afstand tot het punt waarop de snelheid veranderd
  • Geldigheidsduur van de gegevens
  • Doelsnelheid
  • Overige informatie

De EuroBalise bakens hebben een dataoverdrachtsnelheid van 565 kBit/s (ter vergelijking: bij KVB is dit 50 kBit/s, bij ATB-NG 25 kBit/s). De dataoverdrachtsnelheid van EuroLoop bedraagt 9,6 kBit/s.

In tegenstelling tot ERTMS level 1, is bij ERTMS level 2 de communicatie bidirectioneel. Informatie kan dus naar de trein toe gezonden worden en visa versa. De gegevens die naar de trein gezonden wordt zijn hetzelfde als bij ERTMS level 1 (zie boven). Daarnaast stuurt de trein ook nog zelf informatie naar een centrale die al het treinverkeer op een baanvak regelt. Deze centrale wordt het RBC (Radio Block Center) genoemd. Communicatie tussen trein en RBC vindt voornamelijk plaats via GSM-R. Bakens worden vooral gebruikt voor de plaatsbepaling en markering van bepaalde belangrijke punten, zoals het begin en einde van een ERTMS baanvak. Voor het laatste station met conventionele seinen bevind zich een aanmeldbaken, die aan de boordcomputer (On Board Unit of OBU) van de trein de opdracht geeft om zich bij de RBC aan te melden. Hierbij worden gegevens over de trein (remweg, treinlengte, etc.) mee verzonden.

ERTMS in Nederland

ERTMS wordt toegepast op de HSL-Zuid, de Betuweroute en het traject Amsterdam-Utrecht.

Er waren twee proefvakken ingericht: Heerlen – Maastricht voor het beveiligingssysteem van ALSTOM, en Steenwijk – Heerenveen voor het beveiligingssysteem van Bombardier.

Het ETCS-systeem voor de HSL-zuid is van Siemens, van de Betuweroute van ALSTOM, en voor het traject Amsterdam-Utrecht van Bombardier.

Op het vernieuwde baanvak Utrecht – Amsterdam zal waarschijnlijk een zogenaamd "dual signalling" systeem ingevoerd worden: het baanvak zal zowel met de klassieke ATB (ATB-EG) als ETCS level 2 worden beveiligd. Op de gehele lijn zullen de gewone Nederlands seinbeelden te zien zijn. Daarnaast zullen de seinen echter ook nog in staat zijn om ETCS Seinbeelden weer te geven. Deze bestaan uit een rij verticale witte lampen naast de drie traditionele seinkleuren. Als een trein zonder ETCS beveiliging aan boord passeert, branden alleen traditionele seinlampen en zijn de witte lampen gedoofd. Als een met ETCS uitgeruste trein passseert worden de seinbeelden in de cabine getoond, en zijn de seinlampen naast de baan gedoofd. Er is dus steeds maar één sein- en beveiligingsysteem in werking.

In enkele andere Europese landen, waaronder Hongarije, is ERTMS al op enkele baanvakken operationeel.

Wet- en regelgeving

In het MRKS is de volgende beschrijving opgenomen:

ERTMS/ETCS: het onderdeel besturing en seingeving (ERTMS/ETCS – Europees systeem voor beheer van het spoorverkeer/Europees systeem van treinbesturing), bedoeld in de bijlage behorende bij Beschikking nr. 2004/446/EG van 29 april 2004 van de Commissie van de Europese Gemeenschappen tot wijziging van bijlage A bij Beschikking 2002/731/EG en tot vaststelling van de belangrijkste eigenschappen van systemen van klasse A (ERTMS)van het subsysteem besturing en seingeving van het conventionele trans-Europese spoorwegsyteem, zoals bedoeld in Richtlijn 2001/16/EG van het Europees Parlement en de Raad (PbEG L 155)

Externe links

ERTMS

– Gebaseerd op een tekst van G. Stevens –