Adhesie

Wrijvingscoëfficiënt van de spoorstaaf (Tribo-waarden)

Wrijvingscoëfficiënt van de Spoorstaaf > 0,6µ leidt tot goede adhesie tussen wiel en rail.

Rail-wiel contact is kritisch bij waarden < 0,4µ en Gladheidhinder treedt op bij waarden < 0,3µ.

Wrijvingscoëfficiënt in het contactvlak adhesie

De wrijvingscoëfficiënt in het contactvlak is het quotiënt tussen normaalkracht van het wiel en de tractiekracht/ remkracht in de rijrichting van het wiel in de spoorstaaf.

Rijtijden zijn gebaseerd op minimaal benodigde (en hopelijk aanwezige) adhesie van: 0,07.

Maximale remprestaties zijn gebaseerd op 0,14.

Er is sprake van een goede adhesie boven de 14 % (= adhesie groter dan 0,14). Bij wegverkeer/asfalt-rubber bedraagt dit 110% en bij regen 50%.

Maximale remafstanden (remtabellen) zijn gebaseerd op 0,05.

Maatregelen

  • Bij te lage adhesie door bijvoorbeeld bladeren of sneeuw, kan Sandite worden toegepast.
  • Voor geluidreductie (met name booggeluid) kan de adhesie juist kleiner worden gemaakt door sproeien van water of het gebruik van vetpotten.

Verminderde adhesie tussen wiel en rail op bepaalde baan-vakken vindt niet alleen in de herfst plaats, maar ook gedurende het hele jaar en in grote mate gedurende bepaalde seizoenen (met name inderdaad in de herfst). Gladheid lijkt te ontstaan niet alleen door bladeren, maar ook door (chemisch) vervuiling, water/condens, roest, materiaal-eigenschappen van wiel en rail, maar ook door dynamische eigenschappen van de trein op de rails.

Aanpak tot op heden: Reductie door vele maatregelen, bij Vervoerder (met name NSReizigers) zoals AntiBlokkeerSystemen in de treinen en door maatregelen bij ProRail (de beheerder van de railinfrastructuur), zoals het opbrengen van Sandite, een ruwheidsgel, op de rails.

Het studie-project ADREM ("Adhesie Remedie") is in 2005 van start gegaan, omdat:

  1. de huidige aanpak (en wat wereldwijd al bedacht is) nog niet afdoende is. Deze studie was ook nodig gezien
  2. trends naar lichter en sneller accelererend materieel en
  3. het beter willen benutten van het bestaand SpoorSysteem.

ADREM is een samenwerkingsproject van ProRail en NSReizigers en de Wetenschappelijke Wereld.

Het 4 jarige Promovendi-onderzoek vindt plaats door:

  • TU Delft. Dynamisch gedrag Wiel / Rail: Op stellen van een Dynamisch (Voertuig-Rail) Model, ontwikkelen van een Spectro-Tribo-Meter (meten van de adhesie en de glijlaag tussen wiel en rail, verder onderzoek naar de Magneetveegrem en in een later stadium "Externe oplossingen", bijvoorbeeld via een lineaire motor.
  • Universiteit Wageningen (WUR). Onderzoek naar het biologisch perspectief en de plantenfysiologie in relatie tot de samenstelling van de tussen- of glijlaag: meting van deze laag middels InfraRood-spectrometrie. Ook vindt er onderzoek plaats naar het fenomeen Biofilm als oorzaak van de gladheid.
  • Universteit Twente. De afdeling KennisIntegratie &ProductOntwikkeling en de afdeling Adhesie &Tribologie. Hier vindt de supervisie van de activiteiten van de onderzoekers plaats, het Kennismanagement (wereldwijd) en de validatie van het onderzoek. Ook het opstellen van het Micro-Contact Model en de Tribotrein-Tester (meting adhesie gekoppeld aan een gecontroleerde overmatige slip om de glijlaag weg te poetsen)
  • Lloyd’s Register Rail Europe (voorheen NedTrain Consulting) voert ook gedeeltelijk het onderzoek uit, begeleidt de onderzoekers en organiseert de beproevingen.
  • Verder wordt kennis gebruikt van Deltarail (voorheen AEA Technology Rail), met name voor de praktijk-metingen en van MeteoConsult in relatie tot een verbeterd Gladheid-Voorspellingsmodel

Wijze van onderzoek en ontwikkelingsvelden:

  • Wereldwijde kennisdeling en Theorie- en Modelvorming
  • Verbetering van het bestaande Gladheid-Voorspellingsmodel voor de spoorweg
  • Ontwikkelen van Gladheid-Meet- en Monitoringsysteem
  • Verbeteren van het bestaande Gladheid-Meldingssysteem
  • Effectiviteit maatregelen : nieuwe effectieve methoden om de glijlaag te verwijderen:
    • Alternatief frictie-verbeteraar en efficiëntere inzet dan de huidige (Sandite);
    • "Gecontroleerd slippende wielen" om de glijlaag te verwijderen;
    • "Magneetrem-veger": apparaat om de glijlaag te verwijderen;
    • "Bio-film" aanpak;

      Groter inzicht in de problematiek levert naar verwachting nieuwe ontwikkelingen 

 Bijlagen

– "
Adhesie waarden okt 2007"

Eerste versie van artikel geschreven door: Frank Koster

Adhesie | Infrasite