Zijwinddetectie

Zijwinddectectie is een methode om sterke zijwind te herkennen, waarna de trein om ontsporing te voorkomen langzamer gaat rijden.

Treinen zijn bij hoge snelheid gevoelig voor zijwind. De belangrijkste reden hiervoor is dat de voorkant van hogesnelheidstreinen een speciale vormgeving hebben zodat bij tunnelpassages de drukgolf minimaal blijft. Het fenomeen is met name aanwezig bij lichte koprijtuigen, zoals de ICE3 en het stuurrijtuig van de ICE2. Ook voor andere treinen kan in gebieden waar heel sterke winden optreden zoals bijvoorbeeld de krachtige noordenwind in het Rhônedal (Mistral) of op hoge onbeschutte trajecten het ontsporingsrisico onacceptabel groot worden.

Nadat zowel DB als de SNCF het probleem onderkenden werd door beide ondernemingen de krachten gebundeld in de werkgroep Deufrako die het probleem eenduidig probeerden te definiëren. Ten behoeve van de Europese regelgeving (TSI, Technische Specificaties voor Interoperabiliteit) zijn in een uitgebreidere werkgroep vervolgens gevoeligheidseisen opgesteld waar nieuw hogesnelheids materieel aan dient te voldoen.

Met deze gevoeligheid als uitgangspunt blijken ook op de HSL-Zuid maatregelen noodzakelijk om niet jaarlijks tot ontsporingen te komen. Met name de fraaie, 23m hoge, maar onbeschutte brug over het Hollandsch Diep ligt in een gebied waar het behoorlijk kan spoken. De spoorbrug is gelegen boven een open verbinding met zee. De brug ligt haaks op de heersende windrichting, en dat is vanuit zee. De relatief geringe diepte van het Hollandsch Diep maakt ook nog eens de kans op windhozen groter. Op 6 oktober 1981 verongelukte zelfs een Fokker F-28 bij het nabijgelegen Moerdijk vanwege een windhoos, waarbij 18 slachtoffers te betreuren waren.

De TSI biedt mogelijkheden voor maatregelen in de infra of in het gebruik van het spoor. Windschermen zijn vrij duur en voor een volledige bescherming zouden ze hoger moeten worden dan de brug constructief aan kan. Derhalve is gekozen om indien nodig treinen langzamer te laten rijden.

Om tijdig op de hoogte te zijn van de lokale windsnelheden is er een eigen netwerk van windmeters geplaatst, die net als de windmeters op luchthavens met name windstoten registreren en in dit geval doorgeven aan Meteo Consult die na analyse in eerste instantie de HSL-Zuid treindienstleider informeert. De meters zijn zo geplaatst dat voldoende tijd aanwezig is om treinen nog te laten afremmen.

Auteurs die hebben meegewerkt aan het schrijven zijn o.a. Edwin Verheijen, Jaap Dijkstra, Elly Waterman en Hein B.A. de Jong