Samenvatting Deltaprogramma
Werk aan de delta
Deltaprogramma 2011
Investeren in een veilig en aantrekkelijk Nederland, nu en morgen
SAMENVATTING
Doel en aanpak
Het Deltaprogramma staat voor een veilig en aantrekkelijk Nederland, nu en morgen. Het kabinet wil via het Deltaprogramma, dat op voorstel van de deltacommissaris tot stand komt, ervoor zorgen dat er zekerheid is over de lange termijn veiligheid en het hebben van voldoende zoet water. Los van de bescherming van mens, dier en goed is dat ook een puur economische noodzaak. Bijna zestig procent van ons land is immers overstroombaar, waaronder ons economisch centrum. Bij een overstroming is de schade en het leed niet te overzien, daarom wil het kabinet een volgende ramp voor zijn. Ook bij watertekorten doet zich schade voor.
Het Deltaprogramma is een nationaal programma waarin Rijksoverheid, provincies, waterschappen en gemeenten met elkaar samenwerken.
Maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en het bedrijfsleven worden actief betrokken. Het Deltaprogramma staat onder regie van de deltacommissaris, de regeringscommissaris die door het kabinet is aangesteld voor dit programma.
Het kabinet kiest op voorstel van de deltacommissaris voor een realistische aanpak, werkend vanuit het “nu”. Met Hollandse nuchterheid, wetend dat we een belangrijke opdracht te vervullen hebben die de toekomst van ons land en onze welvaart veilig moet stellen.
De basiswaarden van het Deltaprogramma zijn waarden die de partijen onderling verbinden. Ze dienen als baken bij de vele keuzes die gemaakt moeten worden. Deze basiswaarden zijn solidariteit, fexibiliteit en duurzaamheid.
Het werk aan de delta heef belangrijke relaties met economische, ecologische en maatschappelijke ontwikkelingen en kansen van ons land. Daarom gaat het Deltaprogramma uit van een integrale aanpak. Dat wil zeggen dat actief gezocht wordt naar mogelijk heden om de maatregelen van het Deltaprogramma te verbinden met opgaven op andere beleidsterreinen, zoals bijvoorbeeld natuur, milieu, ruimtelijke kwaliteit, waterkwaliteit en recreatie.
Het Deltaprogramma gaat uit van twee onderdelen:
- 1. Het is allereerst nodig de huidige veiligheid op orde te krijgen. Dat gebeurt via lopende uitvoeringsprogramma’s, zoals het Hoogwaterbeschermingsprogramma, Ruimte voor de Rivier, Maaswerken en Zwakke Schakels Kust;
- 2. Het tweede onderdeel is de voorbereiding op de toekomst. Welke veranderingen staan Nederland te wachten en hoe kunnen we ons daar het beste op voorbereiden? Het is belangrijk dat keuzes tijdig gemaakt worden zodat we investeringen goed kunnen plannen en klaar zijn als het nodig is. Ook moet nagegaan worden of de bestaande normen, regels en afspraken met betrekking tot de veiligheid, zoet water en de ruimtelijke inrichting aangepast moeten worden aan de huidige Nederlandse situatie.
De coördinerend bewindspersoon voor het Deltaprogramma is de minister van Verkeer en Waterstaat. De minister van VROM en de minister van LNV dragen mede verantwoordelijkheid voor het Deltaprogramma als geheel en de negen deelprogramma’s afzonderlijk.
Voorbereiden op de toekomst
De tweede Deltacommissie (2008) is uitgegaan van de KNMI’06 scenario’s en heef aanvullend onderzoek laten doen om tot een beeld te komen van de plausibele bovengrens van de mogelijke zeespiegelstijging. Een doel van het aanvullend onderzoek was te bezien of zelfs vanuit het meest extreme scenario geredeneerd Nederland in de toekomst (2100 en verder) bewoonbaar blijf. Het antwoord op die vraag was ja, maar wel onder de voorwaarde dat we tijdig starten met ons voorbereiden op die toekomst.
Dit Deltaprogramma (2011) gaat uit van het hier en nu naar de toekomst. Daarom baseert het kabinet zich op voorstel van de deltacommissaris voor dit Deltaprogramma op metingen en de KNMI’06 scenario’s. Het wordt warmer en nater; de zeespiegel stijgt en de bodem daalt. De scenario’s worden gebruikt om in beeld te brengen hoe lang het huidige beleid en beheer naar verwachting nog voldoet, en wanneer bijstelling nodig is. Met andere woorden: wanneer bereiken we de omslagpunten in ons watersysteem. Deze omslagpunten zijn van groot belang voor het Deltaprogramma.
In het Deltaprogramma staat de voorbereiding van de te nemen beslissingen voor de toekomst van onze delta centraal. Deze richtinggevende ‘deltabeslissingen’ over de veiligheid en de watervoorziening in deze eeuw worden in 2014 voorgelegd aan het kabinet door de deltacommissaris, zodat deze in het volgende Nationaal Waterplan (2015) verankerd kunnen worden. Het gaat om vijf beslissingen:
- 1. De actualisering van veiligheidsnormen voor primaire waterkeringen;
- 2. De zoetwaterstrategie die voor een adequate watervoorziening in Nederland op de lange termijn moet zorgen;
- 3. Lange termijn peilbeheer van het IJsselmeer gericht op de watervoorziening in Nederland en de veiligheidsopgave in het gebied;
- 4. De bescherming van de Rijn – Maasdelta;
- 5. Een nationaal beleidskader voor de (her)ontwikkeling van bebouwd gebied.
Korte termijn – lange termijn
Voor een goede voorbereiding op de toekomst is het nodig op de korte termijn al maatregelen te nemen die passen bij de lange termijn. Het gaat om korte termijn maatregelen die het aanpassings vermogen (fexibiliteit) en het bestand zijn tegen extreme gebeurtenissen (robuustheid) vergroten. Hierdoor is het mogelijk het bereiken van de omslag punten in ons watersysteem uit te stellen en zo op verantwoorde wijze omvangrijke ingrepen die gekoppeld zijn aan die omslagpunten te schuiven in de tijd. In de tussentijd kunnen inzichten in veranderend klimaat vergroot worden en nieuwe innovatieve oplossingen verder uitontwikkeld worden. Dat is efectief en efciënt. Hiervoor wordt in het Deltaprogramma de term ‘adaptief deltamanagement’ geïntroduceerd.
Kennis en innovatie
In het Deltaprogramma wordt de komende jaren gezamenlijk kennis ontwikkeld voor de voorbereiding van besluitvorming. Voor de ontwikkeling van een samenhangende set oplossingen is uniformiteit van groot belang. Om die reden wordt gewerkt aan:
- Een set scenario’s die voor alle onderzoeken in het Deltaprogramma gebruikt zal gaan worden;
- een afwegingsystematiek om de oplossingsrichtingen met elkaar te kunnen vergelijken;
- een Deltamodel om (een deel van) de onderliggende berekeningen uit te kunnen voeren.
Het Deltaprogramma zet in op het versterken van de relatie tussen kennis en innovatie. Deltatechnologie behoort tot het Sleutelgebied Water (waar ook water technologie en maritieme technologie onder vallen), waarin Nederland internationaal een leidende positie inneemt. Innovatie is daarom een tweesnijdend zwaard dat niet alleen het Deltaprogramma dient maar tevens de Nederlandse economie stimuleert en de export bevordert. Innovatie sluit aan bij de basiswaarden van het Deltaprogramma en kan helpen efciënter en goedkoper te werken.
Uitvoering
De uitvoering van het Deltaprogramma gebeurt nu al in lopende uitvoeringsprogramma’s door dijk en kustversterkingsprojecten uit te voeren en ruimte voor rivieren te maken en tegelijkertijd in de negen deelprogramma’s door na te gaan wat nodig is voor de lange termijn:
- Veiligheid
Belangrijke activiteiten zijn het actualiseren van waterveiligheidsnormen en adviseren over Deltadijken; - Zoetwater
Dit deelprogramma zorgt voor een antwoord op de vraag hoe we in de toekomst om kunnen gaan met vraag en aanbod van zoetwater in Nederland; - Nieuwbouw & Herstructurering
Binnen dit deelprogramma wordt gewerkt aan een nationaal beleidskader voor de ontwikkeling van bebouwd gebied; - Zuidwestelijke Delta
Het ontwikkelen van een lange termijn strategie voor de Zuidwestelijke Delta staat centraal. Doel is een veilig, veerkrachtig en vitaal gebied te blijven ontwikkelen; - Rijnmond-Drechtsteden
Het kiezen van de oplossingsrichting voor de waterveiligheid en zoetwatervoorziening in de RijnMaasdelta; - Rivieren
Het maken van een plan voor de lange termijn om het rivierengebied van Rijn en Maas veilig te houden. Dit bouwt voort op ‘Ruimte voor de Rivier’ en Maaswerken; - IJsselmeergebied
Het maken van een strategie voor het lange termijn peilbeheer van het IJsselmeer. Verandering in het aanbod en de vraag naar zoetwater op de lange termijn en wijziging in de normering van de primaire waterkeringen zijn cruciaal voor het IJsselmeergebied; het peilbeheer speelt hierin een belangrijke rol; - Kust
Het maken van een duurzame strategie voor de veiligheid van de kust en onderzoek naar de mogelijkheid en wenselijkheid van kustuitbreiding; - Waddengebied
Onderzoeken hoe de veiligheid van het Waddengebied op de lange termijn verzekerd kan worden en opstellen van een monitoringsplan voor dit bijzondere natuurgebied.
Uitwerking
Er zijn drie punten die de deltacommissaris het komend jaar zal gaan uitwerken en waarover hij in zijn voorstel voor het 2e Deltaprogramma zal rapporteren.
- 1. Logistiek deltabeslissingen
De logistieke en concrete uitwerking van de totstandkoming van de vijf deltabeslissingen werkt de deltacommissaris het komende jaar verder uit (roadmap); - 2. Verbinden korte – lange termijn
De deltacommissaris gaat de strategie om lange en korte termijn op een efciënte manier met elkaar te verbinden (‘adaptief deltamanagement’) verder uitwerken op beleidsmatige, juridische en fnanciële consequenties; - 3. Evaluatie
De deltacommissaris zal de organisatie van het Deltaprogramma (kan het eenvoudiger) evalueren ten behoeve van het nieuwe kabinet.
Signalering
Daarnaast zijn er een aantal zaken die de deltacommissaris signaleert in zijn voorstel:
- Gecombineerde scenario’s (KNMI, PBL, CPB) in 2013
- Vergunningverlening in programma’s doelmatiger
- Normering veiligheid besluit in 2014;
- Zwakke Schakels Noord-Holland bij voorkeur zandig/hybride;
- Multifunctioneel gebruik waterkeringen;
- Samenloop Europese regelgeving bezien op effect voor veiligheid;
- Sturing Kennis & Innovatieagenda en programmering;
- Verkenning inzetten experimenteerartikel Deltafond;
Het kabinet reageert hier in algemene zin positief over en neemt de uitwerking van de signaleringen ter hand.
Het volledige rapport is te lezen op de website van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat www.rijksoverheid.nl/ministeries/venw
Achtergrondinformatie (verzorgd door de redactie van Infrasite)
Meer over het Deltaprogramma leest u in Infrasite Nieuws Deltaprogramma aangeboden aan Tweede Kamer
U las zojuist één van de gratis premium artikelen
Onbeperkt lezen? Profiteer nu van de introductieaanbieding voor € 10,- per maand.
Bent u al abonnee?