Kilometerheffing benadrukt verkeerssysteem als geheel én de rol van ieder individu

infrasite_insert_image_1

De politieke opvattingen over betaald rijden kennen een grillig verloop maar ook een voorspelbare tegenstelling. Opeenvolgende verkeersministers zijn voorstander. Oppositiepartijen zijn vaak tegen. En keer op keer lijkt het er op dat we eigenlijk niet willen veranderen en met zijn allen in de file willen blijven staan. Wat ontbreekt, is de wil over te gaan op een nieuwe manier van denken over verkeer en vervoer. Een nieuwe manier van denken die nodig is om Nederland mobiel te houden en die uitgaat van de werking van het verkeerssysteem als geheel en de rol die iedere individuele weggebruiker daarin speelt.

Onwil om echt te veranderen
Minister Eurlings kondigde op 7 april 2009 een vertraging aan van de plannen van het huidige Kabinet om in 2011 te starten met de invoering van Anders Betalen voor Mobiliteit. De tegenstanders zien in het uitstel al het voorportaal van afstel. De belangrijkste reden voor de aangekondigde vertraging lijkt de complexiteit van de regelgeving te zijn. Inderdaad hebben de plannen soms meer weg van een ingewikkelde herziening van het belastingstelsel, dan van een beleidsmaatregel om het verkeerssysteem geschikt te maken voor de 21ste eeuw. Een onwil van de weggebruiker om écht te veranderen lijkt echter ook wel mee te spelen. Zo gaat de Nederlander ieder jaar gemiddeld 2% verder van zijn werk wonen. Dit ondanks het overheidbeleid om deze groei van de woonwerkafstanden te stoppen.

Extra rijstroken veel duurder per autokilometer.
Volgens traditionele opvattingen moet de overheid er gewoon voor zorgen dat er
voldoende wegen zijn om ongestoord van A naar B te kunnen rijden. Dat extra wegen tot extra verkeer leiden vergeten we graag. De files worden wel verminderd maar niet opgelost. Ook wordt vergeten dat nieuwe wegen duur zijn. Een kilometer weg kost 5 tot 8 miljoen euro per rijstrook. En als deze rijstrook feitelijk alleen maar in de spits nodig is, dan kost die weg ongeveer 15 tot 30 cent per kilometer per auto die erop rijdt. Een nieuwe rijstrook voor de spits kost dus veel meer dan de ongeveer 5 cent die we nu per kilometer aan accijns betalen en ook meer dan de spitsprijs van nog geen 15 cent per kilometer volgens de kabinetsplannen. Nieuwe wegcapaciteit is wel nodig, maar lost de mobiliteitsproblematiek onvoldoende op.

De nieuwe benadering kijkt naar de werking van het verkeerssysteem als geheel en de rol die iedere individuele weggebruiker daarin speelt. De filevrijedag die ANWB, NS en Rabobank in de herfst van 2008 organiseerden, had tot doel om te laten zien dat wij met elkaar de files veroorzaken. De file zijn we dus zelf en de overheid kan hier maar beperkt wat aan doen. Tweede element van de nieuwe benadering van de mobiliteit is dat we het systeem slim gaan managen. Door een deel van het verkeer te verschuiven naar routes en tijden waarop er nog wegcapaciteit beschikbaar is, ontstaat een groter profijt van het verkeerssysteem.

Kilometerheffing en spits mijden maken files flink kleiner
De plannen voor betaald rijden passen bij de nieuwe kijk op de verkeersproblematiek. Forensen betalen de rekening die hoort bij hun individuele keuze voor woonplaats en werklocatie. Mensen die weinig rijden, betalen weinig en mensen die veel rijden, betalen veel. En automobilisten die ook buiten de spits kunnen reizen, worden beloond als ze dat ook doen. Zo ontstaat er in de spits meer ruimte voor mensen die niet kunnen uitwijken. De plannen van het Kabinet voor Anders Betalen voor Mobiliteit hebben een groot effect op de files. Volgens verkeersberekeningen halveert de totale lengte van de files erdoor. Vier proeven in Nederland met een beloning voor automobilisten die uit de spits blijven, hebben al aangetoond dat door een dergelijke prijsprikkel wel 10% van de automobilisten de spits daadwerkelijk kunnen mijden. Dit is genoeg om de file flink kleiner te maken en de maatschappelijke kosten met ongeveer 2 miljard euro te verminderen.

Ondanks deze voordelen blijft er veel weerstand tegen betaald rijden. Dan toch maar liever in de file?

Achtergrondinformatie (verzorgd door de redactie van Infrasite)
Meer informatie over dit onderwerp op Infrasite:
Ontwikkeling Kilometerprijs vordert gestaag (07-04-2009)

PvA Mobiliteitsprojecten: kilometerbeprijzing en betere bereikbaarheid (02-07-2008)

RPB-studie Beprijzing van het wegverkeer (10-09-2007)

Breed draagvlak scheppen voor invoering kilometerprijs (17-02-2006)

Nationale filevrije dag geslaagd (21-10- 2008)